تا به حال به این فکر کردهاید که آیا با نهادهای ارائهکننده خدمات عاجل (فوری) از جمله اطفائیه (آتشنشانی)، آمبولانس و پلیس هم میتوان شوخی کرد؟ احتمالا پاسختان نه است.
اما در افغانستان این نهادها روزانه صدها تماس تلفنی دریافت میکنند که بیشتر آنها یا برای ایجاد مزاحمت است یا از سر شوخی و سرگرمی.
گاهی برخی از این تماسها سبب سرگردانی کارمندان این نهادها شده است، اما هیچ موردی از مجازات مزاحمان تلفنی در این کشور دیده نشده است.
از گذشتهها گفتهاند که با هرچی بازی، با ریش بابا هم بازی؟
از نزدیک به دو هزار تماسی که کارمندان مرکز آمبولانس کابل در یک شبانهروز دریافت میکنند، تنها کمتر از ده درصد تماسگیرندگان واقعا به کمک نیاز دارند.
دیگران گاهی شماره مرکز آمبولانس را با شماره خدمات مشتریان شرکتهای مخابراتی و یا رادیوهای محلی اشتباه میگیرند.
به گفته کارمندان این مرکز اما شماری از این تماسگیرندهها از روی عمد برای این مرکز مزاحمت و سرگردانی ایجاد میکنند.
همایون یکی از تنظیمکنندگان آمبولانسهای این مرکز خاطرهای را به یاد میآورد که به گفته او خیلی تلخ است:
"یک شب، حوالی ساعت یک خانمی زنگ زد و درخواست آمبولانس کرد. او گفت که خواهرم مشکل ولادی دارد و کسی دیگری در خانه نیست لطفا به ما کمک کنید. آدرس و شماره تلفن این خانم را یادداشت کرده و آمبولانس فرستادم. زمانی که آمبولانس به محل رسید به شماره تلفن خانم زنگ زده و گفتم که آمبولانس رسید. خانم گفت درست است کمی منتظر باشید. پس از چند دقیقه دوباره تماس گرفته و گفتم خانم محترم آمبولانس منتظر است. خانم تمثیل کرد و آواز گریه کودک را درآورد و گفت که خواهرم ولادت کرد. این بدترین خاطره زندگیام است. برخی تا این حد مزاحمت و سرگردانی ایجاد میکنند."
کابل، تنها شهر در افغانستان است که در آنجا خدمات آمبولانس رایگان به شهروندان ارائه میشود. گرچه خدمات این مرکز با نزدیک به بیست آمبولانسی که دارد، برای شهری با جمعیت حدود شش میلیون نفر، ناکافی است اما با آن هم سبب نجات جان بسیاری شده است.
مرکز اطفائیه دیگر نهادی است که روزانه نزدیک به هزار تماس دریافت میکند و به گفته کارمندان آن بیش از ۹۰ درصد آن مزاحم هستند.
برخی از مزاحمهای تلفنی چنان ماهرند که حتی پولیس را هم اغفال میکنند.
ژنرال محبوب امیری، مسئول مرکز اطفائیه نیز سرگردانیهایی را به یاد میآورد که همین مزاحمها برای شان ایجاد کردند:
"یک شب چند زنگ پی هم آمد که در منطقه شهر آرای کابل آتشسوزی شده است. وسایط به عجله به ساحه رفتند، اما هیچ حادثهای رخ نداده بود. پیش از این بر اساس درخواست تلفنی کسی وسایط ما در منطقه تایمنی سرگردان شدند. به همین ترتیب یک بار در کارته نو. این گونه مزاحمتها زیاد است."
مرکز مخابراتی پولیس ۱۱۹ که به هدف پیشگیری از حوادث تروریستی و جنایی و رسیدگی به موقع به آن تشکیل شده نیز با این دردسر مواجه است.
سیف الرحمان، یکی از کارمندان این مرکز میگوید: "برخی اطلاع میدهند که گویا در فلان منطقه ماین جاسازی شده و یا میان مردم درگیری صورت گرفته. زمانی که پلیس به منطقه میرود میبینیم که اطلاعات دروغ داده شده. برخی زنگ میزنند و فحش میدهند."
ژنرال همایون عینی، مسئول این مرکز میگوید: "کسانی که مزاحم هستند، ممکن است خودشان یک روز با مشکل مواجه شوند و نیاز پیدا کنند به کمک ۱۱۹. این افراد بدون اینکه این مسایل را مد نظر بگیرند، مزاحمت میکنند و هم وقت خود و هم وقت افرادی را که به کمک نیاز دارند ضایع میسازند. ما همه روزه تماسهایی دریافت میکنیم که کسی در جاده ضعف کرده یا سکته قلبی کرده و ما آنها را به شفاخانه انتقال میدهیم. با یک تلفن یک انسان از مرگ نجات پیدا میکند. از مردم خواهش میکنم که مزاحمت نکنند."
آمبولانس، اطفائیه و پلیس، نهادهایی هستند که برای رسیدگی به حوادث و نجات جان انسانها ایجاد شدهاند و در قوانین بسیاری از کشورها برای افرادی که سبب فریب و سردرگمی کارمندان این نهادها میشوند، مجازات پیشبینی شده است.
در قوانین افغانستان مجازات مشخصی برای مزاحمان تلفنی وجود ندارد. تنها دهها سال قبل در ماده ۳۷۸ قانون جزای افغانستان آمده است: " شخصی که با وجود علم خلاف واقعیت یکی از نهادهای قضایی، اداری و یا یکی از کارمندان اداره خدمات عامه را با یکی از وسایل از خطری اطلاع بدهد به حبس متوسط و یا پانزده هزار افغانی جریمه محکوم شود."
اما در افغانستان تا هنوز هیچ فردی به این اتهام بازداشت و مجازات نشده و شاید به این دلیل است که برخی با جسارت تمام برای مردم و نهادهای ارائهکننده خدمات فوری، ایجاد مزاحمت تلفنی و سرگردانی میکنند.