مقام‌های دولت افغانستان و ایران می‌گویند که قرار است تمامی مهاجران افغان در ایران که دارای اسناد قانونی اقامت هستند، بیمه شوند. این مقام‌ها می‌افزایند که با بیمه شدن مهاجران افغان، تمامی این مهاجران از خدمات صحی مشابه با شهروندان ایران برخوردار خواهند شد.
احمد محمدی‌فر، مدیرکل اداره اتباع خارجی دولت ایران، روز دوشنبه، ۲۶ اسد، در آغاز نوزدهمین اجلاس سه جانبه افغانستان، ایران و کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در کابل، گفت پس از بیمه شدن مهاجران دارای اسناد قانونی اقامت در ایران، خانواده‌هایی که از وضعیت اقتصادی نامناسبی برخوردارند از خدمات صحی در ایران به‌صورت رایگان استفاده خواهند کرد. آقای محمدی‌فر گفت: «ما امسال این امکان را فراهم کردیم تا مهاجرینی‌که در کشور ما زندگی می‌کنند مشابه ایرانیان از بیمه سراسری برخوردار باشند. لازم است این نکته را هم تاکید کنم که ارایه این خدمات برای پاره‌ای از مهاجران که از وضعیت مالی ضعیفی برخوردار هستند به‌صورت مجانی بوده و در بقیه افراد از حداقل پرداخت نسبت به شهروندان ایرانی برخوردارند.»
دولت ایران اخیرا سیاست‌های خود در قبال مهاجران افغان در آن کشور را نرم‌تر ساخته و اخیرا روند ثبت نام تمامی کودکان مهاجران افغان به مکاتب ایران را نیز آغاز کرد. به‌گفته‌ی احمد محمدی‌فر، با آغاز این روند نزدیک به پنجاه هزار تن از کودکان مهاجران افغان در مکاتب ایران ثبت‌نام شده‌اند. آقای محمدی‌فر گفت: «از سال ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۹۲ مجموعا دو‌میلیون و دوصد و هفتاد و هفت‌هزار و ۶۸۲ نفر از دانش‌آموزان مهاجر افغان از نعمت آموزش در ایران برخوردار شده‌اند. در حال حاضر حدود سه‌صد و شصت‌هزار دانش‌آموز پناهندگان و مهاجران مشغول تحصیل در دوره‌های متوسطه و ابتدایی و حدود هفده هزار نفر هم در مقطع تحصیلات عالی مشغول تحصیل هستند. امسال هم با دستوری که از رهبری جمهوری اسلامی ایران صادر شد، تمامی فرزندان پناهندگان و مهاجران با هر شرایطی در جمهوری اسلامی ایران از تحصیلات برخوردار شده و ما پنجاه هزار نفر از این افراد را امسال ثبت‌نام کردیم.»
در حال حاضر نزدیک به دو میلیون و پنج‌صد هزار مهاجر افغان در ایران اقامت دارند که از این رقم هشت‌صد هزار نفرشان کارت رسمی مهاجرت دارند، پنج‌صد هزار نفر هم دارای پاسپورت اقامت هستند و متباقی‌شان به‌صورت غیرقانونی در آن کشور زندگی می‌کنند.
با این‌حال، مدیرکل اداره اتباع خارجی دولت ایران تاکید کرد که کشورش از دولت افغانستان تقاضا دارد تا حضور تمامی مهاجران افغان در ایران را قانونمند سازد. احمد محمدی‌فر هم‌چنین گفت که دولت ایران از بازگشت مهاجران افغان به افغانستان استقبال می‌کند. وی افزود: «جمهوری اسلامی ایران ضمن تاکید مجدد بر ضرورت برخورداری پناهندگان از حق بازگشت به کشورشان آماده هرگونه همکاری و مساعدت در جهت تحقق هرچه بیشتر، بهتر و سریع‌تر بازگشت پناهندگان براساس یک برنامه‌ریزی معقول و منطقی می‌باشد.»
در همین‌حال، سیدحسین عالمی بلخی، وزیر مهاجران و عودت‌کنندگان، در نخستین روز اجلاس سه‌جانبه دولت‌های افغانستان، ایران و کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در کابل، گفت که دولت افغانستان متعهد به حل مشکلات مهاجران افغان در ایران و زمینه‌سازی برای بازگشت داوطلبانه آنان به کشور است. آقای بلخی افزود که محور اصلی نشست سه‌جانبه طرح استراتژی برای بازگشت داوطلبانه مهاجران افغان به کشور است. وزیر مهاجران و عودت‌کنندگان گفت که در این نشست روی قانونمند شدن حضور مهاجران فاقد اسناد در ایران نیز بحث می‌شود.
وزیر مهاجران و عودت‌کنندگان هم‌چنین افزود که دولت افغانستان برای بازگشت داوطلبانه مهاجران افغان به کشور و فراهم ساختن زمینه به آنان، اقدامات زیادی را روی‌دست گرفته است. سیدحسین عالمی بلخی گفت که یک کمیسیون عالی نیز تحت ریاست خود رییس‌جمهور و با عضویت پانزده وزیر و هفت رییس ادارات مستقل به‌منظور رسیدگی به مشکلات مهاجران تشکیل شده است.
وزیر مهاجران و عودت‌کنندگان می‌گوید که در حال حاضر نزدیک به دو میلیون و چهار صدهزار مهاجر افغان در کشورهای همسایه بدون اسناد رسمی اقامت زندگی می‌کنند. به‌گفته‌ی سیدحسین عالمی بلخی، میزان بازگشت مهاجران فاقد مدرک از سال ۲۰۱۲ به این‌سو افزایش داشته و طی این سال‌ها بیش از شش‌صد هزار مهاجر افغان به کشور به‌صورت داوطلبانه برگشته‌اند. آقای بلخی افزود: «تجربه سال‌های گذشته ثابت کرده است که اخراج شدگان فاقد مدرک تلاش می‌کنند مجددا به کشور محل مهاجرت که از آنجا اخراج شده‌اند برگردند. ارایه خدمات مسکن و سایر خدمات مستلزم استقرار پایدار، برای اخراج شدگان فاقد مدرک مهاجرت قابل ارایه نمی‌باشد و بر همین اساس دولت افغانستان همواره از کشورهای میزبان خواسته است در سیاست اخراج اجباری که غیرمفید ثابت شده و صرفا هدر‌دهنده وقت نیروهای انسانی و منابع مالی است، تجدید نظر کنند.»
در همین‌حال، مقام‌های کمیشنری سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در افغانستان و ایران نیز، بر بازگشت داوطلبانه مهاجران افغان به کشور تاکید کرده می‌گویند که این مهاجران در حالت انتظار در کشورهای همسایه زندگی می‌کنند.
مایا امیرا تونگاه، رییس کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در افغانستان، در این نشست گفت که کمیته اجرایی این اداره در ژنوا قرار است مساله بازگشت مهاجران افغان و وضعیت زندگی‌شان را در محراق بحث خود در ماه آینده در ژنوا قرار دهد.