مقام‌های افغان می‌گویند مهاجرت از افغانستان و آوارگی افغان‌ها به یک پدیده دوامدار تبدیل شده است.
محمد علم ایزدیار، معاون مجلس سنای افغانستان در مراسم بزرگداشت از "روز جهانی پناهنده" امروز سه‌شنبه (۳۰ جوزا/خرداد) در کابل گفت افغانستان بیشترین مهاجر را در جهان دارد. به گفته او، اکنون افغانستان ۶ میلیون پناهنده در کشورهای مختلف جهان دارد و بیشترین مهاجران افغان در کشورهای پاکستان و ایران زندگی می‌کنند و ۲۰ درصد مهاجرین به اروپا نیز افغان‌ها هستند.
شمار پناهندگان افغان ثبت‌شده از سوی سازمان ملل اما ۲.۶ میلیون در هفتاد کشور جهان است که بر این اساس افغانستان بعد از سوریه جایگاه دومین کشور در شمار بیشترین پناهندگان در جهان را دارد.
معاون مجلس سنای افغانستان گفت که معضل پناهندگی تبعات متفاوت و منفی زیادی از جمله فرار نسل آموزش‌دیده دارد. مهاجرت از افغانستان به کشورهای دیگر به گفته او افزون بر این که در ناامنی در این کشور ریشه دارد، به ضعف حکومت در اداره و مدیریت نیز مرتبط است.
او گفت: "همان قدر که جنگ و بی ثباتی مردم را برای یافتن حیات امن به مهاجرت می‌کشاند، فساد سیاسی، اداری و مالی در نظام افغانستان جمعی دیگر را به سوی کشورهای بیگانه می‌کشاند."
او افزود که "فساد سیاسی" در افغانستان باعث تبعیض و بی‌عدالتی می‌شود.
آقای ایزدیار می‌گوید وضعیت کنونی در افغانستان و ادامه چهار دهه جنگ در این کشور، پناهندگی را به یک معضل دوامدار در این کشور تبدیل کرده است.
پیچیدگی وضعیت مهاجران افغان
عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی افغانستان نیز در مراسم امروزی گفت افغانستان برای رسیدگی به وضعیت مهاجران افغان و آمادگی‌ها برای بازگشت آنان، کارهایی را انجام داده اما کافی نبوده است.
او می‌گوید که مشکل پناهندگان در این کشور با توجه به اوضاع داخلی افغانستان در سال‌های اخیر پیچیده‌تر شده است.
وی افزود که مهاجران افغان و حکومت افغانستان علاقمند به بازگشت آنها به کشورشان هستند اما او از کشورهای میزبان و جامعه جهانی خواست شرایط این کشور را نادیده نگیرند.
او به بحران مهاجرت در سال‌های اخیر در اروپا اشاره کرد و گفت دولت افغانستان با کشورهای اروپایی نیز تفاهمنامه‌ها و اعلامیه‌هایی را به امضا رسانده است که به آن متعهد است.
اما آقای عبدالله برای عملی شدن این اسناد نیز به در نظر گرفتن شرایط افغانستان تاکید کرد و خواهان همکاری بیشتر و جدی‌تر همکاران بین‌المللی شد.
او گفت: "ما به هموطنان خود اطمینان می‌دهیم که در فکرشان هستیم. مسایل آنها را مسایل بیرون کشور تلقی نمی‌کنیم و آنها را مسایل داخلی دانسته و از اولویت‌های خود می‌دانیم."
محمد عالمی بلخی وزیر امور مهاجرین افغانستان نیز از جامعه جهانی خواست برای رسیدگی به وضعیت مهاجرین افغان، کمک‌های‌شان را ادامه داده و در هماهنگی با دولت افغانستان کار کنند.
او همچنین افزود که افغانستان هنوز قانون امور پناهندگی ندارد که پیش‌نویس آن آماده شده و امیدوار است به زودی تصویب و عملی شود.
موج مهاجرت به اروپا در سال ۲۰۱۵ با شدت گرفتن جنگ در سوریه و عراق آغاز شد و با اعلام آمادگی انگلا مرکل، نخست‌وزیر آلمان برای پذیرش صدها هزار پناهجو ابعاد تازه‌ای گرفت.
افغان‌ها بعد از سوری‌ها، در این موج دومین گروه بزرگ پناهجویان را تشکیل دادند.
بر اساس آمار رسمی سازمان بین‌المللی مهاجرت، نزدیک به ۱۹۰ هزار افغان در سال ۲۰۱۵ در کشورهای اروپایی درخواست پناهندگی داده و بر اساس آمار غیررسمی این سازمان، این رقم به ۲۵۰ هزار نفر می‌رسد.
اما این موج در سال ۲۰۱۶ و پس از سخت‌تر شدن شرایط پناهجویی در اروپا به سرعت فرو نشست و از مجموع ۱۸۰ هزار نفری که در این سال در این قاره درخواست پناهندگی داده‌اند، تنها ۱۶ درصد آن را افغان‌ها تشکیل می‌دهند.
نظر به آمار کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان اکنون در جهان ۶۵.۶ میلیون نفر به دلیل جنگ و خشونت آواره و بی‌جاشده هستند. از این جمله حدود ۲۲.۵ میلیون آنها پناهنده‌اند.
ده میلیون نفر هم تابعیت هیچ کشوری را ندارند، یعنی از حقوق اساسی شهروندی مثل آموزش، بهداشت و کار محروم‌اند.