دومین دور از نشست های نمایندگان پناه جویان افغان با مقامات کمیساریای سازمان ملل در امور پناهندگان از تاریخ 7 سپتامبر آغاز شد و نمایندگان شهرهای مختلف براساس نوبت تعیین شده نشست هایی شان را آغاز کردند...
دومین دور از نشست های نمایندگان پناه جویان افغان با مقامات کمیساریای سازمان ملل در امور پناهندگان از تاریخ 7 سپتامبر آغاز شد و نمایندگان شهرهای مختلف براساس نوبت تعیین شده نشست هایی شان را آغاز کردند. به تاریخ 11 سپتامبر نمایندگان پناهندگان افغان آقای عبدالعلی احسانی از شهرهای وان، قاسم رضایی از ارض روم، سیدمومن موسوی ازکارس، محمد اسحاق فیاض از قهرمان ماراش و خاوری از آدانا با مقامات یادشده جلسه داشتند.
در این نشست از کمیساریا خانم رودا از بخش مصاحبه های اصلی، آقای عصمت از هماهنگی و ارتباطات، خانم دلارا و آقای داور از بخش حمایتی، خانم لازان لا از بخش تعیین کشوری، آقای امیر از بخش سیاست گذاری و توسعه و خانم اسلا از بخش برنامه ریزی های اضطرای شرکت داشتند.
آنچه در لابلای صحبت ها گذشت به صورت خلاصه در چند بند بیان می شود.
1. آقای عصمت گفت که از نشست های قبلی در سال جاری با نمایندگان پناهندگان افغان حدود هزارنامه بدست ما رسید که ما همه آنها را بررسی کردیم و ترجمه نمودیم وبه بخش های مختلف تقسیم بندی کردیم مثل بخش پزشکی، تعین کشوری، مصاحبه و.... ما براساس معیارهایی که داشتیم از مجموع هزار نامه حدود 50 نامه واجد شرایط تشخیص داده شد که ما به آنها رسیدگی کردیم و به صاحبان نامه های واجدشرایط تماس گرفتیم و تعدادکمی از آنها هنوز هم باقی مانده که تماس گرفته می شود.
نامه هایی که در این جلسه نیز برای ما ارسال شده به همان روال گذشته ترجمه و مورد بررسی قرار می گیرد و دسته بندی می شود و کسانی که واجد شرایط باشند به صاحبان نامه تماس گرفته خواهد شد.
2- قبلا سیستم ما طوری بود که فقط کسانی که پیش مصاحبه شده بودند و شماره کیس داشتند از خدمات کمیساریا برخوردار می شدند، اما اکنون کسانی که در کمیساریا ثبت نام می کنند، شماه کیس مانند کمیساریا دریافت می کنند و از حمایت های کلنیک کمیساریا و نیز کمک سالانه 200 لیری برای دانش آموزان برخور دار خواهد شد.
3- در بررسی پرونده ها هیچ فرقی بین پناهندگان افغان که در آسام ثبت نام کرده و یا کسانی که در کمیساریا ثبت نام کرده اند، وجود ندارد و فقط به پرونده هایی رسیدگی می شود که دارای فوق اضطراری باشد. فوق اضطراری شامل کسانی می شود که به دلایلی مختلف در ترکیه زندگی کرده نتوانند مثل کسانی که به دلایل مختلفی که در کیس خود دارند و یا به دلایل دیگری در ترکیه تهدید شده باشند وخلاصه امکان زندگی در ترکیه را به هردلیلی نداشته باشند و دوم کسانی هستند که لااقل یکی از اعضای خانواده دارای مریضی سختی است که امکان درمان و تداوی در ترکیه نباشد و یا هزینه های پزشکی آن به اندازه ای زیاد باشد که دولت ترکیه از پرداخت هزینه های آن سرباز بزند.
4- تعیین کشوری هیچگاه برای یک پناهنده و پناه جو یک حق نیست، بلکه یک راه حل نهایی و بهتر است و هدف کمیساریا این نیست که همه را تعیین کشوری کند بلکه می خواهد مکانی امن برایش پیداکند که از منطقه تهدید دورباشند.
تاکنون بیش از دو میلیون نفر در دفتر کمیساری در ترکیه ثبت نام شده اند که اگر پناهندگان سوری را در نظر نگیریم و فقط پناهجویان دیگر کشورها را در نظر بگیریم، از این جمع شاید کمتر از 1 درصدشان شانس برای تعیین کشوری دارند و بقیه در ترکیه می مانند تا کشورشان امن شوند و یا باید سالها در انتظار بمانند تا واجد شرایط تعیین کشوری شوند.
5- بعد از جلسه اول با نمایندگان پناهندگان افغان در سال جاری(یعنی 2015) 361 نفر پرونده شان مورد بررسی قرار گرفته اند که از این جمع 315 نفرشان تعیین کشوری شده اند و بعد از جلسه دوم در 4 ماه باقی مانده سال جاری(2015) تعداد دیگری از پناهندگان افغان تعیین کشوری خواهند شد. اما این که چه تعداد از آنها تعیین کشوری خواهد شد، بستگی به این دارد که چه تعداد از افغانها واجد شرایط تعیین کشوری شناخته خواهد شد و پیش از پیش نمی توانیم آمار مشخصی بدهیم.
6- از نظر کمیساریا هیج فرقی بین پناهنده افغانی، ایرانی، عراقی، سوری و... وجود ندارد، اما ما مجبوریم که سیاست های کشورهای پناهنده پذیر را در مورد ملیت های پناهندگان اعمال کنیم. کشورهای پناهنده پذیر در دفتر کمیساریا ترکیه اولویت را به پناهندگانی می دهند که همسایه ترکیه هستند. این تبعیض را ما قایل نشده ایم بلکه کشورهای پناهنده پذیر این سیاست را در پیش گرفته اند.
7- بیشترین پناهندگان را از دفتر کمیساریای ترکیه کشورهایی آمریکا، کانادا و استرالیا پذیرش می کنند، اما فعلا برای پناهندگان افغان فقط آمریکا است. کشورهای اروپایی تا دوسال پیش خود هیئتی را برای پذیرش ارسال می کردند و دو سال است که متوقف شده است.
8- رفتن بسیاری از خانواد های افغان از ترکیه دلیلی براین نمی شود که بقیه افغانهایی که در ترکیه مانده اند، حتما تعیین کشوری می شوند، چون تعیین کشوری یک حق نیست، بلکه تعیین کشوری بستگی به شرایط دارد، از افغانهای باقی مانده در ترکیه نیز کسانی تعیین کشوری می شوند که از شرایط فوق اضطرار برخوردار باشند . این افراد فرقی نمی کند که از سال 2008 آمده باشند یا سال 2013 و یا 2014.
9- این که چگونه باید ثابت شود که پناهنده ای از فوق اضطرار برخور دار است می توانند گزارشان پزشکی و مشکلات خود را مستقیما به درب کمیساریا بیاورند و یا به نمایندگان پناهندگان در شهرخود مراجعه کنند تا مدارک لازم و نیز شرح حال آن پناهنده توسط ایمیل و یا شماره تلفنی که به نماینده پناهندگان افغان، داده شده است به کمیساریا منتقل شود.
10- مقامات کمیساریا تایید کردند برای تعدادی از پناهندگان در سایت رسمی این کمیساریا ابلاغ شده است که فعلا واجد شرایط تعیین کشوری نمی باشند و این موضوع مخصوص ملیت خاصی نیست، و این ابلاغ به دو دلیل صورت گرفته است. پناهنده ای یکی از بستگان نزدیکش در یکی از کشورهای است که از آن ملیت فعلا پناهنده نمی پذیرد و ولی پناهنده ای قبول شده در کمیساریا است اصرار دارد که او را به آن کشور بفرستند، کمیساریا پرونده او را از روند تعیین کشوری خارج می کند. مثلا یک پناهنده افغانی یکی از بستگانش در سویدن و یا استرالیا است و این پناهنده رسما در خواست کرده که او را به استرالیا و یا سویدن بفرستد و چون از افغانها این کشورها از کمیساریای دفتر ترکیه پناهنده نمی پذیرد، پرونده اش از روند تعیین کشوری خارج می شود.
دلیل دوم بستگی به کیسی است که یک پناهنده داده است، کیسی است که هیچ کشوری او را قبول نمی کند، مثلا کیس نظامی است و مسایلی در کیسش مطرح شده است که کشورها مایل به پذیرش او نیست و لذا پرونده او از روند تعیین کشوری خارج می شود.
11- خدماتی که از سوی کمیساریا برای پناهندگان ارایه می شود، کلنیک این کمیساریا در آنگارا است و کمک سالانه 200 لیره ای برای دانش آموزان و برای آن که دانش اموزان به راحتی بتوانند این پول را دریافت کنند، بعد از این در سایت رسمی کمیساریا در صفحه ای که با شماره کیس هر پناهنده باز می شود، مراجعه کنند و خبر ارسال پول در آنجا داده خواهد شد. کسانی که ثبت نام اسام هستند و برای شان شماره کیس داده شده از این خدمات برخوردار هستند.
12- بعد از این روند بررسی پرونده های پناهندگان افغان روی کسانی متمرکز می شود که در ترکیه حضور دارند و به همین دلیل برای آن که اتلاف وقت صورت نگیرد و برنامه ریزی ها روی افراد واقعی صورت گیرد، سعی می شود آماری از پناهندگان افغان که در ترکیه حضور دارند توسط نمایندگان جمعآوری گردد و فقط روی پرونده هایی کار می شود که حضور آنها توسط نمایندگان اعلام شده و از سوی پولیس یا یابانجی شعبه مورد تایید قرار گرفته است، یعنی بعد از بدست آوردن امار برای اطمینان بیشتر به یابانجی شعبه شهر مورد سکونت شان هم تماس گرفته می شود تا روشن شود که قوانین اقامت در ترکیه را رعایت کرده است یانه و بعد از آن پرونده شان مورد بررسی قرار می گیرد.
پرونده های کسانی که ترکیه را ترک کرده اند فورا بسته نمی شود، اما اگر هر پناهنده ای سه بار به امضا حاضر نشده باشد براساس قوانین پناهندگی در ترکیه پرونده شان در یابانجی شعبه بسته می شود، بنا براین عملا پرونده کسانی که ترکیه را ترک کرده اند از صلاحیت خارج می شود ولی این پرونده ها نزد کمیساریا باز است.
13- خود کمیساریا بسیار مایل بود که بدانند چرا اکثریت مطلق پناهندگان افغانها به صورت دسته جمعی آنهم در یک سال ترکیه را ترک کرده اند و و دلایل شان را از تک تک نمایندگان سئوال کرد و روی این موضوع بحث ها داغی صورت گرفت و اما در مجموع آنچه از طرف نمایندگان پناهندگان استدلال شد سه دلیل بود:
الف- شرایط سخت زندگی در ترکیه، نبود کار و درآمد بسیار پایین 800 لیر در ماه که به مراتب چندین درجه پایین تراز خط معیاری برای فقر است.
ب- بی توجهی و پاسخ ندادن کمیساریای عالی سازمان ملل به پرونده های شان و یاس و نا امیدی از کمیساریا و حق کشی و بی عدالتی که کمیساریا در حق آنان روا داشته اند. آنها در حالی 53 روز در سال گذشته تحصن کردند هیچ جوابی نگرفتند. افغانها کمیساریا را حامی حقوق بشر و حقوق پناهندگی می دانستند، اما اکنون مایوس شدند و دریافتند که این کمیساریا به نام حمایت از پناهندگان حقوق انسانی و پناهندگی افغانها را زیرپا می گذارند.
ج- بی سرنوشتی و بی پناهی. افغانها 40 سال جنگ و ناا منی را پشت سرگذرانده اند و 40 سال است به دنبال مکان امن و سرپناه دایمی می گردند و به همین دلیل درترکیه به دفتر کمیساریا پناه آورده بودند، اما این کمیساریا امیدهای آنان را به یاس مبدل کرد و برای آن که از بی سرنوشتی بیرون بیایند، دست به خطرناک ترین ریسک زدند و خود را به دریا زدند تا به کشورهای اروپایی برسند.
14- سئوال شد که کمیساریا چرا سعی دارد آمار پناهندگان افغان را در ترکیه بالا نشان دهند؟. در حالی اکنون کمتر از 5 هزار پناهنده افغان در ترکیه باقی مانده است ولی آمار رسمی این کمیساریا حدود 50 هزار نفر است.
در جواب گفته شد که ما کدام اهداف سیاسی را از این امار دنبال نمی کنیم، آنچه برای ما معیار است، افغانهایی است که به صورت رسمی در دفتر اسام و کمیساریا در خواست پناهندگی داده اند و اسم شان ثبت شده است و ما نمی توانیم این امار مد نظر نگیریم و ولی این امار در بررسی پرونده هایی پناهندگان تاثیر ندارد و ما سعی می کنیم روی پرونده هایی کارکنیم که صاحبان آن در ترکیه حضور دارند.
15- ما سعی می کنیم برای پناهندگان از سوی دولت ترکیه، اجازه کار بگیریم و 4 سال است که این تلاش ها ادامه دارد ولی هنوز به نتیجه قطعی نرسیده است و لطفا شرایط دولت ترکیه را هم درک کنید آنها خود شان هم 16 درصد بی کار دارند.