آلمان یکی از عمده کشورهای جهان است که در طول چهارده سال گذشته برای بازسازی افغانستان، فعالیت زیادی انجام داده است. از استقرار چند هزاری نیروهای آلمانی در چارچوب نیروهای ناتو در افغانستان تا سرمایهگذاری در بخشهای عمده زیربنایی کشور حضور آلمان را میتوان حس کرد. در کنار آن نهادهای سیاسی، علمی و فرهنگی آلمان در افغانستان حضور ملموس و قابل قبول دارند. از بنیاد فرهنگی هانریش بل شروع تا بنیاد فریدریش ابرت و گویته انستیتیوت همه برای انکشاف افغانستان فعالیتهایی اجرا کردهاند. در این مجال ۸صبح مصاحبهای را با داکتر فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان انجام داده است که به شما ارایه میشود. این گفتگو در آستانه سفر وزیر خارجه آلمان به افغانستان صورت گرفته است.
8صبح: آلمان طی ۱۴ سال گذشته پول هنگفتی را در افغانستان سرمایهگذاری کرده است– از پروژههای کوچک در شمال افغانستان گرفته تا پروژههای بزرگ مانند فراهم ساختن اماکن و آموزش برای پولیس ملی افغانستان. آیا شما احساس میکنید که سرمایهگذاریهای شما بهگونه درست به مصرف رسیده است و آیا شما نظریات کارمندان افغان را درباره سرمایهگذاریهایتان مکررا دریافت میکنید؟
اشتاین مایر: افغانستان و جامعه بینالمللی دستآوردهای زیادی داشتهاند. از سقوط رژیم طالبان بدینسو، درآمد سرانه در افغانستان دو برابر شده، اوسط عمر تقریبا شش سال افزایش یافته، شمار بیشتر مردم نسبت به گذشته از آب و برق استفاده میکنند، تعداد زیادی از دختران و پسران میتوانند به مکتب بروند. همه اینها از برکت اراده مردم افغانستان برای اعمار کشورشان و نیز حمایت بینظیر بینالمللی بهدست آمده است. آلمان افتخار دارد که در این مسیر از مهمترین شرکای افغانستان به شمار میآید. اکنون باید این مسیر دنبال شود و آنچه بهدست آمده است، محافظت گردد. این امر همچنان از حکومت افغانستان میطلبد که اصلاحات مصمم را انجام داده و بر ضد فساد اداری تدابیر قاطع اتخاذ کند.
8صبح: آلمان تعداد زیادی از سربازان خویش را در افغانستان در جنگ بر ضد تروریسم از دست داده است. جنگ بر ضد تروریسم بهگونه دستهجمعی در پهلوی کشورهای عضو ناتو صورت گرفت و هر کشور گروهی سربازان خویش را در افغانستان از دست داد. شواهد نشان میدهد که از اسامه بنلادن گرفته تا ملا عمر، و تا سایر رهبران طالبان، همه در پاکستان بودند/ هستند، و پاکستان در حمایت رهبران طالبان دخیل بوده است. آیا شما فکر میکنید جنگ بر ضد تروریسم بادرنظرداشت کلیه واقعیتها از سر تعریف شود و تجدید شکل یابد؟ چرا آلمان هیچگونه فشاری را بالای حکومت پاکستان وارد نمیکند که از حمایت تروریسم به مثابه یک ابزار سیاست خارجی دست بکشد؟
اشتاین مایر: برداشت من این است که در تمام کشورهای منطقه عقیده بر آن است که هر نوع تروریسم باید با قاطعیت و بدون استثنا محکوم و بر ضد آن مبارزه شود. ترور و خشونت در درازمدت برای هیچ دولتی قابل استفاده نیست؛ این پدیدههای غیرانسانی تاثیرات مخرب دارد. پاکستان خود بارها قربانی حملات تروریستی شده است. به همین دلیل تدابیر قاطع علیه گروههای تروریستی به نفع حکومت پاکستان میباشد. این امر در مورد همکاری با افغانستان نیز صدق میکند. هرگاه به نقشه جغرافیایی نظر بیفگنیم، واضح میشود که تنها هر دو کشور مشترکا میتوانند این چالش را رفع کنند. بنابر این، ما از تصمیم جسورانه رییسجمهور غنی مبنی بر دست درازکردن برای همکاری وسیع با همسایه خویش حمایت میکنیم. ما امیدواریم که افغانستان و پاکستان بهخصوص پس از حملات ناجوانمردانه هفتههای گذشته مجاری گفتگو را بازنگهداشته و در راه تقرب و نزدیک شدن باهم گامهای بیشتر بردارند.
8صبح: حکومت کنونی در کابل خیلی مشتاق بود مشکلات خود را با پاکستان حل کند تا صلح را در افغانستان تامین کند. آلمان نیز در تسهیل روند صلح افغانستان علاقهمند و تاحدودی دخیل بوده است. اخیرا، بهنظر میرسد که حکومت افغانستان خواهان حمایت پاکستان در پروسه صلح نیست. زیرا حکومت افغانستان طی یک سال گذشته حمایت کافی از حکومت پاکستان دریافت نکرد. فکر میکنید که با در نظرداشت واقعیتهای کنونی منطقه پروسه صلح افغانستان یک پایان مثمر خواهد داشت؟
اشتاین مایر: یک نکته از نظر من واضح و روشن است: منازعه در افغانستان صرف با وسایل نظامی حل نمیشود. بنابراین، بدیل و جایگزین معقول و منطقی پروسه صلح وجود ندارد. طالبان در برابر یک انتخاب قرار دارند: یا به خونریزی مردان، زنان و کودکان بیگناه ادامه میدهند یا یک فصل جدید را میگشایند و میخواهند منافع خویش را در یک پروسه سیاسی بهخاطر رفاه کشور دخیل سازند. تمام جوانب باید همه مساعی را به خرچ دهند تا این فرصت بینظیر از دست نرود. شرکا میتوانند در زمینه کمک کنند– از آن جمله پاکستان، چین و ایالات متحده امریکا. ولی پروسه صلح باید میان افغانها صورت گیرد و از جانب خود آنها به پیش برده شود.
8صبح: حمایت آلمان از افغانستان در میدان هوایی مزارشریف و شفاخانه بزرگ در بلخ، در کنار شمار زیادی از پروژههای دیگر، مشهود است. ولی سرمایهگذاریهای شما در این کشور نیز میتوانست شکل دیگری به خود بگیرد هرگاه حکومت آلمان مایل میبود، میتوانست در پروژههای بزرگ زیربنایی مانند اعمار یک سیستم گسترده آبیاری در شمال و شمالشرق افغانستان سرمایهگذاری کند. چنین پروژههای بزرگ میتوانست منجر به رشد زراعت و ایجاد صنایع کوچک در منطقه بهخاطر حمایت از فعالیتهای زراعتی شود. فکر میکنید آلمان میتوانست حمایت و سرمایهگذاری خویش را در افغانستان طی ۱۴ سال گذشته بهخاطر بوجود آوردن زیربناهای بزرگ در یک مسیر دیگر تغییر دهد؟
اشتاین مایر: آلمان در عرصه همکاری انکشافی بیشتر از افغانستان به هیچ کشور دیگر جهان کمک مالی فراهم نساخته است. ما به این کمکهای خویش ادامه خواهیم داد. ولی هدف ما از همان ابتدا این بود که افغانستان را با کمکهای خویش در یک موقعیتی قراردهیم که خود یک جامعه باثبات را بهوجود آورد. رییسجمهور غنی نیز خودمختاری بیشتر را به مثابه راهحل گامهای آینده انکشاف عنوان کرده است. برای اینکه سرمایهگذاریهای زیربنایی دوامدار باشد، باید در آینده بهگونه فزاینده از اقتصاد داخلی و تجارت بینالمللی کشور حمایت شود.
8صبح: در کنار اعزام کارشناسان نظامی در چارچوب ماموریت حمایت قاطع (RSM) به افغانستان، ایالات متحده و انگلستان هنوز هم در این کشور در جنگ دخیلاند. فکر میکنید شما نیز ممکن است درباره اعزام دوباره سربازان آلمانی به افغانستان برای نبرد (و نه تنها برای اهداف آموزشی) بررسی کنید. هرگاه وضع تغییر کند و داعش و طالبان به یک تهدید کلانتر مبدل شوند؟
اشتاین مایر: انتقال مسوولیت امنیتی به نیروهای امنیتی افغانستان در پایان سال ۲۰۱۴ یک گام تاریخی بود که بیانگر سطح عالی اعتماد نسبت به توانایی افغانستان مبنی بر مدیریت ثباتسازی کشور میباشد. تاکنون نیروهای مسلح افغانستان با کار و پیکار عظیم و تحسینآمیز و خودگذریهای فراوان در برابر چالشها ایستادگی میکنند. ولی باید خاطرنشان کرد که بهخاطر به کنترول درآوردن خشونت در افغانستان هنوز به فداکاری و پشتکار زیاد نیاز است. آلمان با سهمگیری قابل ملاحظه خویش در ماموریت «حمایت قاطع» در چارچوب ناتو کماکان با مشورهها و آموزش از افغانستان حمایت میکند.
8صبح: افغانستان و آلمان در داشتن مناسبات با یکدیگر دارای یک تاریخ طولانی و خوب میباشند. نخستین مشارکت استراتژیک ما با آلمان چندین دهه قبل به امضا رسید. شما آینده همکاری افغانستان- آلمان را از نظر مشارکت متقابل چگونه میبینید؟ آیا شما در افغانستان ظرفیتی را مشاهده میکنید که شما را به ادامه علاقهمندی به این کشور تشویق کند؟
اشتاین مایر: در سال جاری ما صدمین سال دوستی آلمان- افغانستان را با تدویر یک سلسله محافل و بازدیدهای متقابل تجلیل می کنیم. میگویند انسان دوست را در زمان مصیبت میشناسد. مناسبات ما در روزهای خوب و بد ادامه یافت زیرا این مناسبات از علایق محض سیاسی عمیقتراند. این مناسبات بر مبنای منافع متقابل، بسا تماسهای شخصی و روابط جوامع ما استواراند. بنابر این، من نیز برای آینده خوشبین هستم. برای شما اطمینان میدهم که دوستی آلمان با افغانستان نقطه پایان ندارد.