بازداشت افغانهای که قصد مهاجرت دارند، توسط پلیس ایران کم سابقه نیست
پذیرایی کوتاه‌مدت از افغان‌هایی که ایران آنها را از طریق مرز اسلام قلعه به افغانستان باز می‌گرداند، بخشی از کارهای روزمره اداره مهاجرین هرات در غرب افغانستان شده است.
به گفته مسئولان این اداره، روزانه بین ٣٠٠ تا ۴٠٠ افغان که به صورت غیرقانونی به ایران رفته‌اند، از طریق مرز اسلام قلعه، از این کشور ردمرز می‌شوند. بیشتر ردمرزشده‌ها کارگران افغان هستند که به صورت غیرقانونی به ایران رفته‌اند. عین الدین اسلمی، مدیر اردوگاه مهاجران انصار در حومه شهر هرات می‌گوید که پیش از آغاز فصل سرما این رقم چیزی بین ٧٠٠ تا ٨٠٠ نفر در روز بود. افراد ردمرزشده چند روزی در این اردوگاه می‌مانند و سپس به مناطق اصلی سکونت‌شان فرستاده می‌شوند.
به گفته آقای اسلمی در میان این ردمرزشده‌ها، کسانی هم هستند که قصد داشته‌اند از طریق مرزهای غربی ایران، خود را به ترکیه و سپس اروپا برسانند، اما مرزبانان ایرانی آنها را بازداشت کرده‌اند.
تعداد این افراد که در میان آنها زنان و کودکان هم دیده می‌شوند، روزانه تا ۴۰ نفر می‌رسد.
غلام یحیی، پدر ۵ کودک، پس از سال‌ها اقامت در ایران تلاش کرد با خانواده‌اش به اروپا برود. اما مرزبان‌های ایرانی آنها را در مرز ایران و ترکیه بازداشت کردند.
او و خانواده‌اش که حالا به اردوگاه مهاجران انصار منتقل شده‌اند، حکایت تلخی از این سفر دارند.
غلام یحیی می‌گوید: "زندگی ما در ایران گذشت. ١٨ سال در غربت بودم. کشور خود را اصلا نمی‌شناسم. به خاطر مشکلات اقتصادی ناگزیر شدیم که راهی اروپا شویم."
او می‌گوید که تمام هست و بودشان را فروختند و راهی سفر شدند، اما در مسیر راه هر ۵ پسرش دچار سرماخوردگی شدیدی شدند: "زندگی ١٨ ساله را در ٢۴ ساعت از دست دادیم و حالا اینجاییم."
مهاجرین رد مرز شده برای چند روزی به اردوگاه انصار منتقل می‌شوند
با این حال غلام یحیی می‌گوید هنوز خسته نشده و حاضر است برای خروج از افغانستان، مخاطرات سفر را بپذیرد.
غلام یحیی و خانواده‌اش تنها کسانی نیستند که سفر نافرجام‌شان به اینجا ختم شده است.
مقصد محمد رضا حسینی که نابینا است هم اروپا بود. او تلاش کرد با یکی از بستگانش از مرزهای غربی ایران خارج شود، اما او هم در شهر ارومیه به دست مأموران ایرانی افتاد.
او می‌گوید: "ما در زمان حکومت شاه به ایران رفته بودیم. پدرم چند سال پیش وفات کرد و مادرم دوباره ازدواج کرد. زندگی سخت شد، درآمدی هم نداشتم. در ایران با افغان‌ها بدرفتاری می‌کنند. گفتم بروم آنجا [اروپا] شاید اقامت دایمی بدهند."
اما محمد رضا هم به آرزویش نرسید و سفرش ناتمام ماند.
او می‌گوید: "وقتی پلیس مرزی ما را در ارومیه گرفت، برخورد بدی نکرد اما وقتی ما را به اردوگاه بردند، خیلی سخت گذشت".
برای کسانی که با دست خالی از ایران ردمرز می‌شوند، ماندن در کشور خودشان هم با دشواری‌های زیادی همراه است. چیزی شبیه شروع کردن دوباره از صفر.
مرز اسلام قلعه هرات یکی مرزهای اصلی میان ایران و افغانستان است