شهر «غزنی» در شرق افغانستان که مردان نام‌آور بزرگی را در خود پرورانده زمانی مرکز فرمانروایی پادشاهان غزنوی بوده است.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، شهر «غزنی» در شرق افغانستان که مردان نام‌آور بزرگی را در خود پرورانده زمانی مرکز فرمانروایی و تولد پادشاهان غزنوی بوده است. این شهر تاریخی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال 2013 انتخاب شده بود.
موقعیت جغرافیایی غزنی
شهر غزنی یکی از ولایت‌های مهم افغانستان در شرق این کشور است که در گذشته پایتخت «سلطان محمود غزنوی» بوده است.
غزنی از شرق با «ولایت لوگر»، «پکتیا» و «پکتیکا» و از غرب با ولایت «ارزگان» و «زابل» و از شمال با ولایت «میدان وردک» و «بامیان» و از جنوب با خاک پاکستان در ارتباط است و فاصله این شهر با کابل 135 کیلومتر است.
«میر غلام محمد غبار» مورخ افغانستانی در کتاب «جغرافیای تاریخی افغانستان» تاریخ غزنی در 3 قرن اول اسلام را بسیار مهم دانسته است و از لشکرکشی سپاهیان عرب در دوره فرمانروایی «عبدالملک» بر این سرزمین یاد کرده است.
غزنی یا «غزنین» روزگار درازی در گذشته مرکز و پایتخت ترکان بوده و در عصر خود، از شهرهای آباد و مشهور جهان به حساب می‌آمد.
«بصیر احمد دولت آبادی» در کتاب «شناسنامه افغانستان» در معرفی شهر غزنین چنین می‌نویسد: غزنه مردان بزرگ و ناموری در علم و ادب را در دامن خود پرورانده است که دنیا را روشن نموده و مردان و کشورگشایان را در آغوش خود پرورش داده و «سلطان محمود» از این دیار برخاسته است.
«مونت استوارت الفنستون» در کتاب «افغانان، جای، فرهنگ، نژاد» درباره گذشته شهر غزنی آورده است: این شهر در 800 سال پیش، مرکز چنان امپراطوری بود که قلمرو آن از «دجله» تا «گنگا» و از «دریای سیحون» تا «خلیج فارس» گسترش داشت.
آرامگاه سلطان محمود غزنوی یکی از آثار تاریخی شهر غزنی محسوب می‌شود و آن گونه که مونت استوارت در کتاب خود نوشته درهای آرمگاه سلطان محمود که خیلی بزرگ و از چوب خوشبوی صندل است، توسط خود سلطان محمود از معبد «سومنات» «گجرات» هند که در آخرین لشکرکشی آن را غارت کرد، آورده شده است.
شهر غزنی در قدیم مرکز «زابلستان» و یکی از شهرهای بزرگ و زیبای آسیا به حساب می‌آمد و دانشمندان و شاعران بزرگی چون «ابوالفضل بیهقی»، «ابوریحان بیرونی»، «حکیم سنایی غزنوی»، «منوچهری»، «مسعود سعد سلمان» و «علی بن عثمان هجویری» در این شهر می‌زیسته‌اند و آرامگاه برخی از این دانشمندان جهان اسلام نیز در این شهر بوده که از معروف‌ترین آنان می‌توان به مقبره ابوریحان بیرونی و سنایی غزنوی شاعر معروف زبان فارسی اشاره کرد.
غزنی مرکز بازرگانی
غزنی از نظر بازرگانی و تجارت روزگاری از شهرهای مهم منطقه به حساب می‌آمد که در ابتدای مرزهای هندوستان قرار داشته و «محمد ابن طوسی» در کتاب «عجایب المخلوقات» از کالاهای صادراتی غزنی به هندوستان یاد کرده است.
«میر غلام محمد غبار» در کتاب «جغرافیای تاریخی افغانستان» از قول مؤلف کتاب «حدودالعالم» می‌نویسد: غزنی در بازرگانی و در بسیاری نعمت‌ها شهره آفاق است و در همه نواحی، هیچ شهری توانگرتر و تجاری‌تر از غزنی نیست.
افول غزنی
پس از مرگ سلطان محمود غزنوی، بین فرزندانش «محمد» و «مسعود» بر سر قدرت اختلاف افتاد و سرانجام مسعود بر برادرش غلبه کرد، ولی حکومت مسعود نیز از انسجام لازم برخوردار نشد و پس از مرگ وی حکومت غزنوی رو به افول نهاد.
سرانجام در قرن ششم هجری، «علاءالدین حسین غوری» شهر غزنی را به خاک و خون کشید و به خاطر این کار به «علاءالدین جهان سوز» شهرت یافت. غزنی تا به امروز هرگز رونق گذشته خود را به دست نیاورد.
/انتهای پیام/